DÜNYA DARBEDEN SAYMADI

MISIR’da 2012 yılında iktidara gelen Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin, Genelkurmay Başkanı Abdülfettah El-Sisi tarafından yürütülen operasyonla devrilmesi, dünyada farklı tepkilere neden oldu. Mısır ordusuna her yıl yaklaşık 1.5 milyar dolar yardımda bulunan ABD, “dikkatli bir denge politikası” uyguladı. Yaptığı açıklamada, Mısır’a verilen Amerikan yardımı konusunun gözden geçirilmesini istediğini ifade eden Obama, Mursi’nin iktidardan uzaklaştırılması ve Mısır Anayasası’nın askıya alınması kararından derin endişe duyduklarını belirtti. “Darbe” kelimesini kullanmayan Obama, “belirli bireyler ve siyasi partileri” desteklemediklerini söyledi. ABD Başkanı, orduyu mümkün olan en kısa sürede otoriteyi seçilmiş sivil bir hükümete vermeye çağırdı.

‘MAKSİMUM SAĞDUYU’

Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton da “darbe” ifadesini kullanmadı. Ashton, “Mısır’daki gelişmeleri toplumdaki derin kutuplaşmanın, politik değişim isteklerinin ve uzlaşı çabalarının farkında olarak çok yakından takip ediyorum. Tüm tarafları ivedilikle demokratik kapsayıcı parlamenter seçimlerin yapılacağı ve anayasanın kabul edileceği demokratik geçiş sürececini tamamlamaya çağırıyorum. Tüm taraflara maksimum sağduyu çağrısında bulunuyorum” dedi.

GAZETECİ ISRAR ETİ

AB’den gelen açıklamalarda Mısır’daki gelişmelerin “darbe” olarak nitelenmemesi, Avrupa Komisyonu basın toplantısında gündeme geldi. Günlük olağan basın toplantısında Komisyon Sözcüsü Michael Mann’a bir gazeteci “Neden AB ‘darbe’ ifadesini kullanmıyor?” sorusunu sordu. Bunun üzerine sözcü Mann önemli olanın itidalli ve sağduyulu olmak olduğunu belirterek Ashton’ın yaptığı yazılı açıklamayı aynen tekrarladı.

İSVEÇ RAHATSIZ OLDU

AB’nin yaşananları “darbe” olarak nitelendirmekten kaçınması, bazı üye ülkeleri rahatsız etti. İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt, “AB’nin daha kapsamlı bir açıklama yapmasına ihtiyaç var. İstişareler devam ediyor” diye konuştu. Hollanda Dışişleri Bakanı Frans Timmermans, bağımsız ve adil seçimler, ifade özgürlüğü, gösteri hakkı, azınlık hakları da dahil insan haklarına saygının önemine işaret etti.

ALMANYA: AĞIR BİR GERİLEME

Mısır’da ordunun yönetime el koymasına en sert tepki gösteren AB ülkelerinden biri Almanya oldu. Dışişleri Bakanı Westerwelle, “Yaşanan ağır bir gerileme. Bu beni derinden etkiledi. Bu şekilde demokratik sistemin askıya alınması Mısır’ın yüz yüze olduğu büyük problemlerin çözümüne sürdürülebilir bir katkı değildir” ifadesini kullandı.

AB: PROGRAMIMIZ DEĞİŞMEDİ

AVRUPA Birliği’nden yapılan resmi açıklamada, Mursi’nin devrilmesi nedeniyle Mısır’la bir politika değişikliğine gidilmeyeceği ifade edildi. AB Dış Politika Sözcüsü Michael Mann, “Şu an için yardım programlarımız konusunda yeni planların bulunduğuna dair bir bilgiye sahip değilim” dedi.

‘Obama yönetimi o kadar parayı boşa harcadı’

ABD Senatosu Üyesi Patrick Leahy, Obama’nın açıklamasını “Bu konuda yasa çok açık. Seçilmiş bir yönetim askeri darbe ile devrilirse ABD yardımı kesilir. ABD, iktidarın seçmen tercihiyle sandıkta değişmesinden yana olmalı, silahla değil” sözleriyle yorumladı. ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Üyesi Ileana RosLehtinen ise Beyaz Saray yönetiminin “yanlış ata oynadığını” ileri sürdü, “Serseri teokrata para verdik. Obama yönetimi o kadar parayı boşa harcadı” dedi.

GEÇİCİ CUMHURBAŞKANI MANSUR YEMİN ETTİ

 ‘İktidar artık yarım tanrı olmayacak’

MISIR’da askeri darbeyle indirilen Muhammed Mursi’nin yerine atanan Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur, yemin ederek ülkenin “geçici cumhurbaşkanı” olarak göreve başladı. Mansur, Anayasa Mahkemesi’nde düzenlenen ve devlet televizyonundan yayınlanan yemin töreni sırasında kısa bir konuşma yaptı: “Mısır, Mursi’nin istifasını talep eden sokak gösterileriyle ihtişamlı devriminin yönünü düzeltti. Benim de kaderimi değiştirdi. Mısır’da karar hakkı halktadır, son olaylar bunun göstergesidir. Mursi’nin istifasını istemek halkın kişisel talebi değildir. Halk geleceği için sokaklara dökülmüştür. İktidar artık yarım tanrı olmayacaktır. Yönetimin zorbalığına son verilecektir. Devrim ruhunun sürekli halkın sinesinde yanmasını istiyorum. Bu ateşin gelecek nesillere de aktarılmasını istiyorum.” Mansur konuşmasında, yeni seçimler yapmayı planladığını belirtti, ancak tarihi ile ilgili bilgi vermedi. Mansur, konuşmasının sonunda ise Mısır ordusu, halkı ve basınından övgüyle söz etti.

2 GÜN BAŞKAN KALDI

Mısır’da yakın zamana kadar isminden pek bahsedilmeyen Adli Mansur, 1992’den bu yana Anayasa Mahkemesi Başkan Yardımcılığı’nı yürütüyordu. 30 Haziran’da başkanlığa atandı. Bu görevi sadece 2 gün sürdü.

YENİ LİDER MANSUR`UN KİMLİK KARTI

* Yaş: 67

* Meslek: Hukukçu

* Son işi: Anayasa Mahkemesi Başkanı

* Uluslararası camiada tanınmayan bir isim.

DEVRİK LİDER MURSİ

Türkiye’ye sığınmayı reddetti

DEVRİK Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin cumhurbaşkanlığı muhafızlığına ait Salah Salim’de bulunan misafirhanede bulunduğu ileri sürüldü. Müslüman Kardeşler Sözcüsü Cihad el-Haddad, Mursi ve üst düzey yöneticilerinin cumhurbaşkanlığı muhafızları tarafından gözaltında tutulduğunu ancak daha sonra Mursi’nin savunma bakanlığına götürüldüğünü dile getirdi. El-Haddad ayrıca, günlerdir İhvan bürolarını yağmalayan ve İhvan üyelerini öldüren polislerin Mursi yanlısı göstericilere saldırdığına dikkat çekti. AFP Ajansı’nın haberine göre, bir ordu yetkilisi, “Mursi son hazırlıklardan önce ‘önlem amaçlı’ olarak tutuluyor” dedi ve Mursi’ye yasal suçlamada bulunulabileceğini açıkladı.

KATAR, YEMEN YA DA TÜRKİYE

Mısır’da yayınlanan El-Ahram Gazetesi’nin haberine göre, Mursi, Yemen, Katar ve Türkiye’ye sığınmayı reddetti. Habere göre ülkede darbe yapan ordu, Mursi’ye sığınma konusunda teklifte bulundu. Yapılan teklifte Mursi’nin Katar, Yemen veya Türkiye’ye sığınma talebini kabul edecekleri belirtildi. Ancak Mursi, bu teklifi reddetti.

KENDİ ATADIĞI EL-SİSİ DEVİRDİ

Cumhurbaşkanı Mursi, El-Sisi’yi geçen yıl genelkurmay başkanı olarak atamıştı. El-Sisi, atamanının ardından Mursi’nin karşısında yemin etmişti.

Meydanlarda hüzün ve sevinç

MURSİ’nin bir darbe ile görevinden alınmasının yasal bir süreç olmadığını vurgulayan göstericiler, Kahire’de Rabiatu-l Adeviyye Meydanı’nda hüzünlü bekleyişlerine devam etti. Nasır City ve Kahire Üniversitesi önünde de gösteriler sürdü. Ülkenin ikinci büyük kenti İskenderiye’de Mursi’yi destekleyenler ile karşıtları arasında çatışmalar başladı. Munifiye kentinde ise bazı protestocuların, Müslüman Kardeşler’e ait ofis ve evlere yönelik saldırı gerçekleştirdikleri öğrenildi. Tankların önünü keserek durdurmaya çalışan Mursi taraftarları havaya ateş açılarak dağıtıldı. Diğer taraftan ordunun açıklamasının ardından Tahrir Meydanı’nda sevinç gösterileri yapıldı. Darbeye destek veren muhalifler uzun konvoylar oluşturdu. Mursi muhalifleri tankların üzerinde askerlerle hatıra fotoğrafı çektirdi.

TARİHİ MÜDAHALEDE ÖNE ÇIKAN 5 İSİM

MISIR’daki müdahalede asker tek başına değildi. Askerin yanında süreci yöneten siviller de vardı. Genelkurmay Başkanı Abdülfettah el-Sisi yönetime el konulduğunu açıklarken salonda oturanlar arasında dikkat çeken isimler şunlardı:

* Muhammed El-Baradey BAŞBAKAN OLABİLİR:

Eski Uluslararası Atom Enerjisi Başkanı. Nobel Barış Ödülü sahibi. Mısır’daki askeri müdahaleye destek verdi. Tahrir’deki gösteriler sırasında sık sık kameralara göründü. Yeni yönetimde başbakanlık koltuğuna oturması bekleniyor.

* Mahmud Badr TEMERRUD LİDERİ:

Mursi’nin devrilmesiyle sonuçlanan Temerrud Hareketi’nin liderlerinden. El-Sisi, Badr’ı yanına alarak Tahrir’in değişimden memnun olduğunu göstermeye çalıştı.

* El-Ezher Şeyhi Ahmed El-Tayib DİNİ OTORİTE:

Mısır’ın tarihi olarak en yüksek dini otoritesi sayılıyor. Mursi’yle ilişkilerinin kötü olduğu biliniyordu. Gösteriler süresince tarafsız kalmaya çalıştı.

* Kıpti Papa Tavadros KIPTİLERİN BAŞI:

Mısır’da yaklaşık olarak nüfusun yüzde 10’unu oluşturan Kıpti Hıristiyanların dini lideri olarak biliniyor. Müslüman Kardeşler’le ilişkileri son dönemde gerilmişti.

Müslüman Kardeşler birer birer tutuklanıyor

MÜSLÜMAN Kardeşler, Mursi ile teşkilatlarının önde gelen isimlerinden işadamı Hayrat Şatır’ın gözaltına alınarak ev hapsinde tutulmak üzere bilinmeyen bir yere götürüldüğünü açıkladı. Güvenlik güçlerinin, Müslüman Kardeşler ile Hürriyet ve Adalet Partisi üyelerine karşı tutuklamalarının da devam ettiği belirtildi. Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) Yürütme Konseyi Rehberi Muhammed Bedi de, Mısır’ın kuzeydoğusundaki Matruh kentinin Endülisiye Köyü’nde zorunlu ikamete tabi tutuluyor. Savunma Bakanı General Abdülfettah el-Sisi’nin açıklamasının ardından gözaltına alınanların sayısının 400’e çıktığı öne sürüldü. Bunlardan 130 kişinin tutuklandığı, 200 kişiye yurtdışına çıkış yasağı konulduğu bildirildi. 

Müslüman Kardeşler şiddete yönelir mi?

MISIR Müslüman Kardeşler örgütünün yeniden bir “askeri kanat” oluşturulmasını gözden geçirdiği iddia edildi. Ortadoğu’dan yazan serbest gazeteci Aaron Klein, Mısır güvenlik kaynaklarına dayanarak verdiği haberinde, askeri kanadın “El Cemaat el İslam” modeline benzemesinin düşünüldüğünü belirtti. Klein, WND sitesinde yer alan haberinde, doğrudan şiddet eylemleri ve turistik merkezlere saldırıların yine gündeme gelebileceğini kaydetti. Müslüman Kardeşler’den doğan “El Cemaat el İslam” eski Devlet Başkanı Enver Sedat’ın öldürülmesine karışmıştı. Aynı örgüt 1995’te de Hüsnü Mübarek’e karşı suikast girişiminde bulunmuştu.

MÜBAREK’LE AYNI CEZAEVİNDE

SAVUNMA Bakanı General Abdülfettah elSisi’nin açıklamasının ardından Mursi’yle birlikte Müslüman Kardeşler’in yaklaşık 400 liderinin gözaltına alındığı belirtildi. Gözaltına alınanlar arasında cumhurbaşkanı adaylığı 2011’de reddedilen Hayrat el-Şatır, Hürriyet ve Adalet Partisi Başkanı Saad El-Katatni ve Reşad el-Bayumi’nin de bulunduğu belirtildi. Mursi’nin yardımcılarından Essam el-Haddad’ın da aynı şekilde gözaltında olduğu ifade edildi. Gözaltına alınan Müslüman Kardeşler liderlerinin eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’in oğulları Cemal ve Alaa ile birlikte Kahire Cezaevi’nde oldukları belirtildi. Müslüman Kardeşler liderlerinin, ordunun yönetime el koymasının hemen ardından Kahire’deki Torah Cezaevi’ne götürüldükleri açıklandı.

DÜNYA BASINI

ABD

The New York Times

TARTIŞMASIZ DARBE:

Mursi’nin ordu tarafından iktidardan indirilmesi tartışmasız olarak darbedir. Eğer Mısırlılar, diktatör Hüsnü Mübarek’i iktidardan düşüren 2011 devriminin, demokrasinin reddedilmesine götürecek şekilde sona ermesine izin verirlerse, bu trajik olur.

 

The Washington Post

İYİYE İŞARET DEĞİL:

Mısır’da ordunun yönetime müdahale ederek cumhurbaşkanını devirmesi birçok liberal ve laik Mısırlı tarafından ne kadar olumlu karşılansa da ülkenin demokratik geleceği açısından iyiye işaret değil. Mısır yeni seçimlere doğru hızlı biçimde yol alsa da gelecekteki sivil liderler, ordunun her an müdahale edebileceği bilinciyle ülkeyi yönetecekler.

ÇİN

Şinhua Haber Ajansı

YENİ BİR BAŞLANGIÇ:

Ordu Mısır’da yeni bir başlangıç yapıyor ancak İhvan varlığını sürdürebilir. Mısır ordusu, verdiği 48 saatlik sürenin ardından Cumhurbaşkanı Mursi’yi zorlayarak yönetime el koydu. Mursi’nin devrilmesi Mübarek’e göre daha hızlıydı ancak zordu.

İNGİLTERE

The Independent

ORDU HALKIN İÇİNDE:

Nobel ödüllü Baradey, 2011’deki ayaklanma sırasında bana, “Herkes üniformasını çıkardığında, aynı problemlerle aynı halkın parçasıdır. Bu yüzden kendi insanlarına ateş açacaklarını sanmıyorum” demişti. 2011’de ‘halk’ Mübarek’e karşıydı. Şimdi ‘halk’ birbirine karşı. Mısır ordusu iki taraftaki ‘halktan’ da geliyorken bunların ikisi arasında durabilir mi?

KÖRFEZ’DEN TEBRİK YAĞDI

SUUDİ KRAL: Allah’a yükünüzü hafifletmesi için dua ediyorum

MISIR’daki askeri müdahale Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kuveyt gibi birçok Arap ülkesinin yönetimleri tarafından coşkuyla karşılandı. Suudi Arabistan Kralı Abdullah bin Abdülaziz, yeni cumhurbaşkanı Mansur’a ilk tebrik mesajı gönderen lider oldu. Abdülaziz, Genelkurmay Başkanı El-Sisi’yi de kutladı. Kral Abdülaziz, Mansur’a mesajında şu ifadelere yer verdi: “Allah’a, kardeş Mısır halkının hayallerini gerçekleştirebilmeniz yolunda yükünüzü hafifletmesi için dua ediyoruz. Mısır ordusunu, General Abdülfettah el-Sisi’nin şahsında tebrik ediyor, ülkeyi nereye çıktığı belli olmayan bu tünelden çıkardıkları için kendilerini kutluyoruz.”

KUVEYT ‘BAŞARILAR DİLİYORUZ’:

Kuveyt Emiri El-Sabah, Mısır tarihinin bu zor dönemecindeki zorlukları aşması için Mansur’a başarı diledi. Mısır halkının güvenli ve müreffeh bir gelecek kurmayı başaracağına inancının tam olduğunu dile getirdi.

BAE ‘İÇİMİZ RAHAT’:

Birleşik Arap Emirlikleri Lideri El-Nahyan, “Mısırlı kardeşlerimizin tanık olduğu ulusal koalisyonu memnuniyetle takip ettik. İçimiz rahat” dedi.

KATAR ‘KUTLARIM’:

Katar Emiri Al-Sani, yemin ederek geçici cumhurbaşkanlığı görevine başlayan Adli Mansur’u kutladı.

BAHREYN EMİRDEN MESAJ:

Bahreyn Emiri de yayımladığı mesajla Mısır ordusunun müdahalesi sonucunda geçici cumhurbaşkanlığı görevine getirilen Mansur’u tebrik etti.

FAS ‘ENDİŞEYLE İZLİYORUZ’:

Fas Dışişleri Bakanlığı, “Kardeş Mısır Arap Cumhuriyeti’ndeki son gelişmeleri endişe ve dikkatle takip etmekteyiz” açıklamasını yaptı.

ÜRDÜN ‘İRADEYE SAYGILIYIZ’:

Ürdün Dışişleri Bakanı Cevde, Mısır halkının iradesine saygı temelinde açık ve ilkeli duruşlarının devam edeceğini belirtti.

FİLİSTİN TEBRİK:

Filistin Devlet Başkanı Abbas, Mansur’u tebrik ederken, Gazze’deki Hamas hareketinin üyeleri ve destekçileri, sosyal paylaşım sitelerinde yer alan mesajlarında, ordunun müdahalesini “meşruiyete karşı darbe” şeklinde tanımladı.

SIRADA TUNUS MU VAR?

MISIR’daki askeri darbenin, Arap Baharı’nın yaşandığı ilk ülke olan Tunus’a nasıl yansıyacağı merak ediliyor. Bazı analistler, Tunus’taki muhafazakâr iktidarın da benzeri şekilde devrilebileceğini iddia ediyor. Bu arada Tunus, Mısır’daki darbeye en sert tepkiyi gösteren Arap ülkesi oldu.